Meer benzinegeld is een doodlopende weg

'De belastingvrije kilometervergoeding voor werknemers moet omhoog', heeft de MHP, de vakcentrale voor middelbaar en hoger personeel, op 16 april gezegd. Bedrijven mogen nu 19 cent per zakelijke kilometer belastingvrij vergoeden aan hun personeel. Volgens de MHP moet daar 5 cent per kilometer bij, want door de oplopende prijzen aan de pomp zijn automobilisten steeds meer kwijt aan benzine.

Het autogebruik wordt in deze redenering als gegeven beschouwd, dat bovendien in deze krappe tijden op onbeperkte staatssteun zou moeten kunnen rekenen. De stijgende brandstofprijzen laten zien dat de auto-economie zijn langste tijd heeft gehad. Het leven op grote afstand van werk en andere bestemmingen (vaak in een ook al zwaar gesubsidieerde eigen woning), rijden op gesubsidieerde brandstof over gesubsidieerd asfalt – het lijkt de voormalige Sovjet-Unie wel!

In de VS, autoland bij uitstek, begint er al een kentering te komen. Jongeren, die hun carrière tegenwoordig beginnen met een enorme studieschuld, hebben geen ruimte meer in hun budget om een autolening of hypotheek aan te gaan. Zij geven steeds vaker de voorkeur aan een (huur)woning in meer stedelijk gebied, dichter bij werk, winkels en voorzieningen, beter ontsloten met het openbaar vervoer. De woonlasten zijn misschien hoger, maar als je geen twee auto's nodig hebt zijn de totale kosten van levensonderhoud aanzienlijk lager. Alleen de werklozen wonen nog in de suburbs – bij hun ouders in de kelder!

Neem dan Zwitserland: niet een linkse modelstaat, maar een zakelijk land waar ze vervoer en verstedelijking wat economischer aanpakken dan wij. Volgens een recent onderzoek van Topotronic kennen de Zwitsers geen subsidie op autogebruik voor woon-werkverkeer, behalve voor mensen die kunnen aantonen dat het OV geen optie is. Het OV netwerk is dan ook uitstekend: het is zo gebruiksvriendelijk, comfortabel en stipt dat zelfs zakenlui met dienstauto liever een kaartje kopen. Het resultaat is dat er tweemaal zo veel reizigers met het OV gaan, en er per persoon maar half zo veel file is als in Nederland - ondanks dat het autobezit hoger is dan hier. Miljardeninvesteringen in tienbaanssnelwegen zijn dan ook niet nodig. Ook kost het OV in Zwitserland minder subsidie: 48% van de kosten wordt door de belastingbetaler gedekt, tegen 64% in Nederland. En tenslotte de vraag waar het de MHP en alle reizigers om te doen is: is het voor de reiziger goedkoper dan autorijden? Losse kaartjes zijn vaak duurder dan in Nederland, maar veel Zwitsers hebben een van de vele soorten abonnementen, waardoor de kosten per rit veel lager uitvallen. Bovendien hebben de vervoerders meer zekerheid over inkomsten en kunnen zo beter investeren.

Mijn conclusie is deze: meer benzinegeld eisen is een doodlopende weg. De MHP en andere vakbonden en belangenorganisaties kunnen beter een flinke verbetering van het openbaar vervoer bepleiten. Dat is voor ons, als forens èn als belastingbetaler, veel voordeliger.